اموالي كه در اختيار پيامبر گرامي اسلام بود بر چند نوع بود؟

مطالب این بخش جمع آوری شده از مراکز و مؤسسات مختلف پاسخگویی می باشد و بعضا ممکن است با دیدگاه و نظرات این مؤسسه (تحقیقاتی حضرت ولی عصر (عج)) یکسان نباشد.
و طبیعتا مسئولیت پاسخ هایی ارائه شده با مراکز پاسخ دهنده می باشد.

کد مطلب:40014 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:28

گنجینه پرسمان » تاريخ و سيره

اموالي كه در اختيارِ پيامبر گرامي(ص) بود بر دو نوع بود:
1- اموال خصوصي
اموالي كه پيامبر(ص) شخصاً مالك آنها بود در كتابهاي تاريخ و سيره به عنوان اموال خصوصي پيامبر اكرم(ص) به تفصيل فهرست شده و منعكس است. (كشف الغمّة/ج2/ص122) تكليف اين نوع اموال در زمان حيات پيامبر(ص) با خود او بوده است و پس از درگذشت وي، مطابق قانون ارث در اسلام، به وارث آن حضرت منتقل ميشود؛ مگر اينكه ثابت شود كه وارث پيامبر از اموال شخصي او محروم بوده است كه در اين صورت اموال شخصي او بايد به عنوان صدقه ميان مستحقّان تقسيم شده يا در راه مصالح اسلامي مصرف شود.
2- اموال خالصه
اموال و املاكي كه متعلّق به حكومت اسلامي بوده است و پيامبر اسلام(ص)، به عنوان وليّ مسلمانان در آنها تصرف ميكرد و در راه مصالح اسلام و مسلمانان به مصرف ميرساند اصطلاحاً خالصه ناميده ميشود. در مباحث فقهي بابي است به نام «فيئ» كه در كتاب «جهاد» و احياناً در باب «صدقات» از آن بحث ميكنند. فيئ در لغت عرب به معني بازگشت است و مقصود از آن سرزمينهايي است كه بدون جنگ و خونريزي به تصرّف حكومت اسلامي در آيد و ساكنان آنها تحت شرايطي تابع حكومت اسلامي ميشوند. اين نوع اراضي كه بدون مشقّت و هجوم ارتش اسلام در اختيار پيامبر اكرم(ص) قرار ميگرفت مربوط به حكومت اسلامي بود و سربازان مسلما در آن حقّي نداشتند. پيامبر اكرم(ص) در آمد آنها را در مصالح اسلامي به مصرف ميرساند و گاهي در ميان افراد مستحق تقسيم ميكرد تا، با استفاده از آن وبه اتكاي كار و كوشش خود، هزينه زندگي خويش را تأمين كنند. بخششهاي پيامبر(ص) غالباً از محل در آمد اين اراضي بود و احياناً از خمس غنايم.
خوب است در اينجا نمونهاي از روش پيامبر(ص) را در خصوص اين نوع اراضي متذكر شويم.
بني النضير متشكل از سه طايفه يهودي بودند كه در نزديكي مدينه خانه و باغ و اراضي مزروعي داشتند. هنگامي كه پيامبر گرامي(ص) به مدينه مهاجرت كرد قبايل اوس و خزرج به وي ايمان آوردند، ولي سه طائفه مذكور بر دين خود باقي ماندند. پيامبر اكرم(ص) با عقد پيمان خاصي در زمينه اتّفاق و اتحاد ساكنان مدينه و حومه آن سخت كوشيد و سرانجام هر سه طائفه با پيامبر(ص) پيمان بستند كه از هر نوع توطئه بر ضدّ مسلمانان اجتناب كنند و گامي بر خلاف مصالح آنان بر ندارند. ولي هر سه، متناوباً ودر آشكار و نهان، پيمان شكني كردند و از هر نوع خيانت و توطئه براي سقوط دولت اسلامي وحتي قتل پيامبر(ص) خودداري نكردند. از جمله، هنگامي كه پيامبر اكرم(ص) براي انجام كاري به محله بني النضير رفته بود، آنان قصد قتل پيامبر(ص) را كردند و ميخواستند او را ترور كنند. از اين رو، پيامبر همه آنان را مجبور كرد كه مدينه را ترك كنند و سپس خانهها و مزارع ايشان را در ميان مهاجران و برخي از مستمندان انصار تقسيم كرد. (مجمع البيان/ج5/ص260)
در تاريخ اسلام نام برخي از كساني كه از اين نوع اراضي استفاده كردند و صاحب خانه شدند برده شده است. علي(ع) و ابوبكر و عبد الرّحمان بن عوف و بلال از مهاجران وابو دجّانه و سهل بن حنيف و حارث به صمه از انصار، از آن جمله بودند. (فتوح البلدان بلاذري/صفحات 27/31/34)

فروغ ولايت
آية الله جعفر سبحاني